سوره انفطار
| < تکویر - مطففین > | |
|---|---|
|
| |
| شماره سوره | ۸۲ |
| جزء | ۳۰ |
| نزول | |
| ترتیب نزول | ۸۲ |
| مکی/مدنی | مکی |
| اطلاعات آماری | |
| تعداد آیات | ۱۹ |
| تعداد کلمات | ۸۱ |
| تعداد حروف | ۳۳۳ |
سوره انفطار هشتاد و دومین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء سی‌ام قرآن جای دارد. این سوره را «إنفطار» می‌نامند چون در اولین آیه آن از انفطار به معنای پاره شدن و ازهم گسستن آسمان سخن به میان آمده است. سوره انفطار درباره وقوع قیامت، شرایط و نشانه‌های آن سخن می‌گوید و از سرنوشت و جایگاه ابرار (نیکان) و فُجّار (بدکاران) خبر می‌دهد.
در فضیلت تلاوت این سوره از پیامبر (ص) نقل شده هر كس سوره انفطار را قرائت كند، خداوند به تعداد همه قبرها و ده برابر قطره‌های برف و باران به او حسنه می‌دهد.
معرفی
- نامگذاری
این سوره را اِنفطار نامیده‌اند؛ زیرا در اولین آیه آن، از انفطارِ آسمان، به معنای پاره‌شدن و از هم گسستن آسمان به هنگام قیامت، سخن به میان آمده است. نام دیگر این سوره إنفَطَرَت است.
- محل و ترتیب و نزول
سوره انفطار جزو سوره‌های مَکّی و در ترتیب نزول هشتاد و دومین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف نیز هشتاد و دومین سوره است و در جزء سی‌ام قرآن جای دارد.
- تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره انفطار ۱۹ آیه، ۸۱ کلمه و ۳۳۳ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی جزو سوره‌های مفصلات (دارای آیات کوتاه) است.
محتوا
سوره انفطار درباره وقوع قیامت و شرایط و نشانه‌های آن و حوادثی سخن می‌گوید که در پایان جهان رخ می‌دهد؛ همچنین انسان را به نعمت‌های خداوند که سراسر وجود او را گرفته است توجه می‌دهد و با تقسیم‌بندی انسان‌ها به دو گروه ابرار (نیکان) و فُجّار (بدکاران)، درباره سرنوشت و جایگاه هر کدام سخن می‌گوید و اینکه فرشتگانی گرامی کِرامًا کاتِبِینَ اعمال هر انسانی را ثبت و ضبط می‌کنند.
| حسابرسی دقیق اعمال انسان در قیامت | |||||||||||||||||||||||
| گفتار سوم: آیه ۱۳-۱۹ زمان حسابرسی دقیق اعمال | گفتار دوم: آیه ۶-۱۲ دلایل غفلت انسان از حسابرسی دقیق اعمال | گفتار اول: آیه ۱-۵ مراحل آگاه‌شدن انسان از حساب دقیق اعمال | |||||||||||||||||||||
| مطلب اول: آیه ۱۳-۱۶ حسابرسی دقیق اعمال در روز رستاخیز | دلیل اول: آیه ۶-۸ غفلت از آفرینش دقیق و حکیمانه انسان | مرحله اول: آیه ۱-۳ فروپاشی نظم جهان | |||||||||||||||||||||
| مطلب دوم: آیه ۱۷-۱۹ روز رستاخیز، زمان حاکمیت فرمان خدا | دلیل دوم: آیه ۹ پایبند نبودن به دین و قوانین الهی | مرحله دوم: آیه ۴-۵ برانگیخته‌شدن انسان‌ها | |||||||||||||||||||||
| دلیل سوم: آیه ۱۰-۱۲ غفلت از ثبت دقیق اعمال انسان توسط فرشتگان | |||||||||||||||||||||||
آیات مشهور
- يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ مَا غَرَّ‌كَ بِرَ‌بِّكَ الْكَرِ‌يمِ (آیه ۶)
ترجمه: اى انسان، چه چيز تو را در باره پروردگار بزرگوارت مغرور ساخته؟
در تفسیر نمونه آمده است، هدف این آیه در هم شکستن غرور و بیدار کردن انسان از خواب غفلت است.علامه طباطبایی نیز براین باور است که این آیه استفهام توبیخی است که انسان را برای کفرانی توبیخ می کند که عذرش پذیرفته نیست و آن کفران نعمت پروردگاری کریم است و معذور نبودنش نیز به این سبب است که خداوند در آیات قرآن صریحاً اعلان فرموده که کفران نعمت خداوند نتیجه اش عذاب و محرومیت است. بر اساس روایتی پیامبر اکرم(ص) پس از که این آیه را تلاوت کرد، فرمود جهل انسان باعث غرور اوست. در نهج البلاغه نیز خطبه‌ای از امام علی(ع) درباره این آیه نقل شده است. امام(ع) در این خطبه انسان را مخاطب قرار می‌دهد و گلایه می‌کند چرا آدمی جرئت بر گناه یافته و مغرور شده است و اصلاً نگرانِ این دردش نیست و حال آنکه که در بسیاری از سختی‌ها نگران دیگران است. چگونه بیمِ شبیخونِ خشم خداوند او را از این خواب غفلت بیدار نمی‌کند و چگونه با ناتوانی و ضعفش در مقابل پروردگارش جرئت معصیت دارد؛ پروردگاری که کریم است و احسان و فضلش را از بنده‌اش دریغ نداشته و او را لحظه‌ای از لطفش محروم نکرده است.
فضیلت و خواص
در تفسیر مجمع البیان از پیامبر (ص) نقل شده هر كس سوره انفطار را قرائت كند، خداوند به تعداد همه قبرها و ده برابر قطره‌های برف و باران به او حسنه می‌دهد. همچنین از پیامبر(ص) آمده است هر کس خوش دارد در قیامت به من بنگرد، چنان‌که با چشم سر می‌بیند، سوره‌های تکویر، انفطار و انشقاق را قرائت کند. شیخ صدوق در روایتی از امام صادق (ع) نقل می‌کند هر كس سوره انفطار و انشقاق را در نمازهای واجب یا مستحب خود قرائت کند، خداوند حاجت‌ها و خواسته‌هایش را روا می‌دارد و بین او و خداوند حجابی نخواهد بود و همواره خداوند با نظر عنایت به او می‌نگرد تا از حسابرسی مردم فارغ گردد.
در منابع حدیثی برای قرائت این سوره خواصی چون خلاصی از زندان، ایمنی از رسوایی روز قیامت و قوی‌شدن دید چشم و برطرف شدن دردهای چشمی ذکر شده است.
متن و ترجمه
سوره انفطار
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
| بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ إِذَا السَّمَاءُ انفَطَرَ‌تْ ﴿١﴾ وَإِذَا الْكَوَاكِبُ انتَثَرَ‌تْ ﴿٢﴾ وَإِذَا الْبِحَارُ فُجِّرَ‌تْ ﴿٣﴾ وَإِذَا الْقُبُورُ بُعْثِرَ‌تْ ﴿٤﴾ عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ وَأَخَّرَ‌تْ ﴿٥﴾ يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ مَا غَرَّ‌كَ بِرَ‌بِّكَ الْكَرِ‌يمِ ﴿٦﴾ الَّذِي خَلَقَكَ فَسَوَّاكَ فَعَدَلَكَ ﴿٧﴾ فِي أَيِّ صُورَ‌ةٍ مَّا شَاءَ رَ‌كَّبَكَ ﴿٨﴾ كَلَّا بَلْ تُكَذِّبُونَ بِالدِّينِ ﴿٩﴾ وَإِنَّ عَلَيْكُمْ لَحَافِظِينَ ﴿١٠﴾ كِرَ‌امًا كَاتِبِينَ ﴿١١﴾ يَعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ ﴿١٢﴾ إِنَّ الْأَبْرَ‌ارَ لَفِي نَعِيمٍ ﴿١٣﴾ وَإِنَّ الْفُجَّارَ لَفِي جَحِيمٍ ﴿١٤﴾ يَصْلَوْنَهَا يَوْمَ الدِّينِ ﴿١٥﴾ وَمَا هُمْ عَنْهَا بِغَائِبِينَ ﴿١٦﴾ وَمَا أَدْرَ‌اكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ ﴿١٧﴾ ثُمَّ مَا أَدْرَ‌اكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ ﴿١٨﴾ يَوْمَ لَا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِّنَفْسٍ شَيْئًا ۖ وَالْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِّلَّـهِ ﴿١٩﴾ | به نام خداوند رحمتگر مهربان آنگاه كه آسمان زهم بشكافد، (۱) و آنگاه كه اختران پراكنده شوند، (۲) و آنگاه كه درياها از جا بركنده گردند، (۳) و آنگاه كه گورها زير و زبر شوند، (۴) هر نفسى آنچه را پيش فرستاده و بازپس گذاشته، بداند. (۵) اى انسان، چه چيز تو را در باره پروردگار بزرگوارت مغرور ساخته؟ (۶) همان كس كه تو را آفريد، و [اندام] تو را درست كرد، و [آنگاه] تو را سامان بخشيد. (۷) و به هر صورتى كه خواست، تو را تركيب كرد. (۸) با اين همه، شما منكر [روز] جزاييد. (۹) و قطعاً بر شما نگهبانانى [گماشته شده]اند: (۱۰) [فرشتگان] بزرگوارى كه نويسندگان [اعمال شما] هستند؛ (۱۱) آنچه را مى‌كنيد، مى‌دانند. (۱۲) قطعاً نيكان به بهشت اندرند. (۱۳) و بى‌شك، بدكاران در دوزخند. (۱۴) روز جزا در آنجا درآيند، (۱۵) و از آن [عذاب] دور نخواهند بود. (۱۶) و تو چه دانى كه چيست روز جزا؟ (۱۷) باز چه دانى كه چيست روز جزا؟ (۱۸) روزى كه كسى براى كسى هيچ اختيارى ندارد؛ و در آن روز، فرمان از آنِ خداست. (۱۹) |
| سوره پیشین: سوره تکویر | سوره انفطار سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی | سوره پسین: سوره مطففین |
|
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس | ||
پانویس
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۲.
- ↑ معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۲.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۲
- ↑ خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۶، ص۲۱۹.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۲۰، ص۲۲۴.
- ↑ السيوطي، جلال الدين، الدر المنثور في التفسير بالماثور، ج۸، ص۴۳۹.
- ↑ نهج البلاغه، ترجمه حسین انصاریان، خطبه ۲۱۴، ص۴۹۰.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۹۰ش، ج۱۰، ص۲۸۳.
- ↑ متقی هندی٬کنزالعمال،ج۶، ص۳۸۳۴
- ↑ شیخ صدوق، ثواب الاعمال، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۱.
- ↑ کفعمی، مصباح، ۱۴۲۳ق، ص۴۵۹.
- ↑ بحرانی، تفسیرالبرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۵۹۹.
- ↑ سوره های ابراهیم آیه ۷،اعراف۶ ونازعات۳۹
منابع
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
- بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق.
- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
- سیوطی، جلال الدین، الدرالمنثور، بیروت، دارالفکر،[ بی تا].
- شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، تحقیق: صادق حسن زاده، تهران، ارمغان طوبی، ۱۳۸۲ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه: بیستونی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۰ش.
- کفعمی، ابراهیم بن علی، مصباح، ،قم، محبین، ۱۴۲۳ق.
- معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ۱، ۱۳۷۱ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش.
- نهج البلاغه، ترجمه حسین انصاریان، ویراستار حسین استادولی، قم، نشر عترت، چاپ پنجم، ۱۳۷۹ش.
پیوند به بیرون